Przejdź do treści
Strona główna » Pluskwy – wszystko co musisz wiedzieć

Pluskwy – wszystko co musisz wiedzieć

Pluskwy towarzyszą człowiekowi od starożytności. Pierwsze ich gatunki odkryto w grobowcach egipskich faraonów1. 

Czym są pluskwy?

Pluskwy zalicza się do rzędu Hemiptera (pluskwiaki), podrzędu Heteroptera (pluskwiaki różnoskrzydłe), rodziny Cimicidae (pluskwowate). Dane literaturowe wskazują, że rząd pluskwiaków liczy niespełna 90 000 gatunków. Z człowiekiem najbardziej związane są dwa gatunki: pluskwa domowa (Climex lectularius) oraz pluskwy występujące w tropikalnych i subtropikalnych strefach klimatycznych – Climex hemipterus. O ile pluskwa domowa rozpowszechniona jest i znana na całym świecie, o tyle występowanie pluskwy C. hemipterus coraz częściej odnotowuje się poza ich obszarem naturalnego występowania, m.in. w Europie2.

W Polsce rozróżnia się 5 gatunków pluskiew z rodziny Cimicidae3:

  1. Climex lectularius – pluskwa ludzka
  2. Climex columbarius – pluskwa gołębia
  3. Climex hirundinis – pluskwa jaskółki
  4. Climex dissimilis – pluskwa nietoperzy
  5. Climex pipistrelli – pluskwa nietoperzy4.

Odnotowuje się atakowanie ludzi przez wszystkie wyżej wymienione gatunki, jednakże gatunek C. lectularius wykonuje to wyjątkowo skutecznie5.

Ugryzienie pluskwy

Niespodziewane i coraz częściej odnotowywane inwazje pluskiew stanowią niemały problem zdrowia publicznego. Ugryzienia pluskiew są niebolesne, aczkolwiek ich skutki w późniejszym czasie stają się uporczywe i uprzykrzają codzienne funkcjonowanie. Przede wszystkim powodują silny świąd w miejscu ugryzienia, który w miarę upływu czasu nie ustępuje. Reakcja skórna pojawia się po pewnym czasie jako zaczerwienienie skóry, a następnie mogą powstawać plamki, grudki i guzki zwiększające swoją średnicę. Jedna pluskwa pozostawia od kilku do kilkunastu ugryzień w czasie jednej nocy żerowania. Ugryzienia pluskiew dotyczą najczęściej kończyn górnych i dolnych. Nieustępujący świąd skóry intensyfikuje drapanie miejsc ugryzień, co dodatkowo wzmaga u ludzi niepokój i irytację. Zadrapania mogą z czasem prowadzić do powstawania wtórnych zakażeń6.

Ślady ugryzienia pluskwy

Jaka jest skala problemu?

Europejskie Stowarzyszenie Zarządzania Szkodnikami podało, że w 2024 roku liczba inwazji tych stworzeń w Europie wzrosła o 40% w stosunku do 2020 roku7. 

Francuska Agencja Zdrowia i Żywności Anses przedstawiła raport, w którym wykazuje, że w latach 2017-2022 z pluskwami musiało się zmierzyć ponad 10% gospodarstw domowych. Inwazję pluskiew we Francji prawdopodobnie zintensyfikował ruch turystyczny podczas Tygodnia Mody w Paryżu.8 

Pluskwy w Polsce

Jeżeli chodzi o grunt krajowy, w 2024 roku sanepid wydał ostrzeżenie o narastającym problemie pluskiew w Polsce. Polacy zaczęli zgłaszać obecność pluskiew zarówno w starych jak i nowych budynkach mieszkalnych – niezależnie od stanu ich zagospodarowania. Co ważniejsze, po działaniach ukierunkowanych na dezynsekcję pomieszczeń – problem powracał. W związku ze zgłoszeniami o obecności pluskiew, sanepid zaapelował o ostrożność podczas zakupów mebli obitych tapicerką, używanych łóżek, zasłon, materacy, odzieży – wszędzie tam, gdzie stworzenia te upodobały sobie siedliska9. 

W marcu 2025 roku mieszkańcy Warszawy i innych dużych miast (Kraków, Wrocław10) zgłaszali coraz częściej obecność tych stworzeń w swoich mieszkaniach i miejscach pracy. Eksperci jednomyślnie są zdania, że tempo rozpowszechniania się pluskiew jest bardzo dynamiczne, a obecna sytuacja jest bardzo poważna. Twierdzą również, że problem z pluskwami zaczął się podczas Mistrzostw Europy w piłce nożnej w 2012 roku, kiedy do naszego kraju przyjechało setki tysięcy kibiców z całego świata.11

Inne źródła podają, że problem występowania pluskiew w Polsce zaczął znacznie się pogarszać po pandemii – ich obecność odnotowywano niezależnie od tego w jakim stopniu pomieszczenie było zadbane. Zdaniem ekspertów wraz z ożywieniem się ruchu turystycznego ludzi po pandemii, ożywił się również problem chorób zakaźnych oraz zaimportowanych insektów, owadów i pasożytów. Pierwotnie pluskwy odnotowywano w hotelach, które zostały przewiezione przez obsługę lotniczą i turystów, a następnie zostały one przeniesione wraz z podróżnikami do domów, obiektów noclegowych, biur, kin, środków transportu publicznego i innych miejsc. 12

Najnowsze źródła podają, że obecnie z inwazją pluskiew zmagają się największe miasta Litwy: w tym Wilno i Kowno – tuż za polską granicą, a liczba zgłoszeń dotyczących tego problemu podwoiła się od czasów pandemii. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że w okresie wakacyjnym pluskwy będą miały możliwość przedostać się do innych lokalizacji wraz z turystami z sąsiednich krajów. 13

Co ciekawsze, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny oraz Główny Inspektorat Sanitarny publikują ogólne raporty i meldunki dotyczące zakażeń, aczkolwiek inwazje pluskiew nie są klasyfikowane jako choroba zakaźna14. Stacje sanitarno-epidemiologiczne natomiast informują jedynie o pojawieniu się pluskiew, jednakże nie podają wartości liczbowych problemu, w związku z czym można przypuszczać, że problem występowania pluskiew jest wysoce niedoszacowany.

Przypisy:

  1. Akhoundi M., Sereno D., Durand R., Mirzaei A., Bruel C., Delaunay P., Marty P., Izri A.: Bed Bugs (Hemiptera, Cimicidae): Overview of Classification, Evolution and Dispersion. Int. J. Env. Res. Pub. Health 2020, 17, 4576 ↩︎
  2. P. Górski, J. Karabowicz, Inwazje pluskiew (Cimex spp., Hemiptera: Cimicidae) – narastający problem w Polsce i na świecie, Życie Weterynaryjne 2024; 99(1), s.42-45.  ↩︎
  3. P. Górski, J. Karabowicz, Inwazje pluskiew (Cimex spp., Hemiptera: Cimicidae) – narastający problem w Polsce i na świecie, Życie Weterynaryjne 2024; 99(1), s.42-45. ↩︎
  4. Balvin O., Sevčik M., Jahelková H., Bartonička T., Orlova M., Vilímová J.: Transport of bugs of the genus Cimex (Heteroptera: Cimicidae) by bats in western Palaearctic. Vespertilio 2012, 16, 43–54, oraz Gierlasiński G., Rutkowski T., Orzechowski R., Taszakowski A., Woźniak A., Regner J., Kolago G., Stolarczyk T., Nowak J.: Przyczy-
    nek do rozmieszczenia pluskwiaków różnoskrzydłych (Hemiptera: Heteroptera) w Polsce. Heteroptera Poloniae – Acta Faunistica 2019, 13, 19–48, a także G. Gierlasiński, A. Taszakowski, Pluskwiaki Różnoskrzydłe (Hemiptera: Heteroptera) Polski True Bugs (Hemiptera: Heteroptera) of Poland, dostęp online: https://www.heteroptera.us.edu.pl/, 22.06.2025. ↩︎
  5. Hamlili F.Z., Bérenger J.M., Parola P.: Cimicids of Medical and Veterinary Importance. Insects 2023, 14, 392. ↩︎
  6. Hamlili F.Z., Bérenger J.M., Parola P.: Cimicids of Medical and Veterinary Importance. Insects 2023, 14, 392 oraz Delaunay P., Blanc V., Del Giudice P., Levy-Bencheton A., Chosidow O., Marty P., Brouqui P.: Bedbugs and infectious diseases. Clin. Infect. Dis., 2011, 52, 200–210. ↩︎
  7. Inwazja pluskiew niedaleko granicy z Polską. Tak źle jeszcze nie było, dostęp online: https://podroze.onet.pl/aktualnosci/inwazja-pluskiew-niedaleko-granicy-z-polska-tak-zle-jeszcze-nie-bylo/27drthy, 22.06.2025. ↩︎
  8. N. Charkiewicz, Pluskwy uderzają coraz bliżej Polski. Eksperci mówią, jak sobie poradzić, dostęp online: https://zielona.interia.pl/tylko-u-nas/news-pluskwy-uderzaja-coraz-blizej-polski-eksperci-mowia-jak-sobi%2CnId%2C7284868, 22.06.2025. ↩︎
  9. A. Malinowska, Inwazja pluskiew w Polsce. Sanepid apeluje i ostrzega, dostęp online: https://wiadomosci.dziennik.pl/wydarzenia/artykuly/9685301,inwazja-pluskiew-w-polsce-sanepid-apeluje-i-ostrzega.html, 22.06.2025. ↩︎
  10. A. Lisowska, Polska opanowana przez pasożyty. Masowe inwazje zaczynają być poważnym problemem, dostęp online: https://www.se.pl/warszawa/polska-opanowana-przez-pasozyty-masowe-inwazje-zaczynaja-byc-powaznym-problemem-aa-sBbw-X3Zk-4pWe.html, 22.06.2025. ↩︎
  11. L. Ratajczyk, Pluskwy w Polsce. Sytuacja wymyka się spod kontroli, dostęp online: https://wiadomosci.dziennik.pl/ciekawostki/artykuly/9756486,pluskwy-w-polsce-sytuacja-wymyka-sie-spod-kontroli.html, 22.06.2025. ↩︎
  12. K. Kędra, Zawędrowały do mieszkań, podróżują z nami komunikacją. Są zmorą dużych miast, dostęp online: https://tvn24.pl/tvnwarszawa/srodmiescie/warszawa-inwazja-pluskiew-w-mieszkaniach-na-wynajem-krotkoterminowy-skad-sie-biora-st8249256, 22.06.2025. ↩︎
  13. Inwazja pluskiew niedaleko granicy z Polską. Tak źle jeszcze nie było, dostęp online: https://podroze.onet.pl/aktualnosci/inwazja-pluskiew-niedaleko-granicy-z-polska-tak-zle-jeszcze-nie-bylo/27drthy, 22.06.2025. ↩︎
  14.  https://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2025/index_mp.html, 22.06.2025. ↩︎